Theo Luật Quản lý nợ công số 29/2009/QH2 ngày 17/6/2009 quy định Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương. Nội dung này cũng được Chính phủ quy định chi tiết tại Nghị định số 78/2010/NĐ-CP ngày 14/7/2010 về cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ. Đặc biệt trong bối cảnh nợ công ngày càng cao và đang dần chạm tới ngưỡng an toàn, việc tiếp tục cấp phát bằng nguồn vốn vay nước ngoài từ ngân sách Trung ương cho các đại phương cũng cần xem xét, chỉ ưu tiên dành cho các địa phương khó khăn nhất. Do đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 14/2/2015 về tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công, trong đó có giao Bộ Tài chính nghiên cứu đẩy mạnh cơ chế cho vay lại.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua việc huy động nguồn vốn vay nước ngoài để cho vay lại và cấp phát ngân sách Nhà nước rất là lớn. Trong đó, trong 10 năm qua mỗi năm tổng cho vay lại có 1/3 về địa phương và 2/3 trung ương với khoảng 15 tỷ USD cấp cho chính quyền địa phương. Theo đó, có trên 92% cấp phát và khoảng 7% cho vay lại các địa phương. Như vậy, nguồn vốn vay được sử dụng chủ yếu vào việc cấp phát cũng đã khiến cho hiệu quả đầu tư chưa cao khi nhiều địa phương xem đây là nguồn “trợ cấp”.

Chính vì vậy, với cơ chế cho vay lại vốn nước ngoài của Chính phủ đối với UBND cấp tỉnh nếu được thực hiện sẽ giúp đảm bảo công bằng ngân sách Trung ương và địa phương với nhau. “Chúng tôi muốn xác lập sự bình đẳng giữa các địa phương với nhau, địa phương có nguồn thu lớn, đầu tư nhiều thì phải chia sẻ với Trung ương và địa phương nghèo thì được ngân sách chia sẻ nhiều hơn”, ông Long nhấn mạnh.

Toàn cảnh Hội thảo

Tại Hội thảo khoa học, các diễn giả đã thông tin cụ thể về tình hình huy động vốn vay nước ngoài cho các địa phương và mục đích sử dụng; chủ trương cải cách tăng cho vay lại, giảm cấp phát đối với chính quyền địa phương; cơ sở pháp lý hiện hành, các lựa chọn sửa đổi chính sách cho vay lại chính quyền địa phương; vấn đề vay nợ để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của Chính quyền địa phương - kinh nghiệm quốc tế….

Theo bà Vũ Hoàng Quyên, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB), dự kiến trong giai đoạn 2017 - 2018 Việt Nam sẽ chuyển hoàn toàn sang vốn vay kém ưu đãi hơn. Do đó, Việt Nam cần có sự chuẩn bị tích cực cho sự chuyển đổi này để đảm bảo phân bổ và sử dụng nguồn vốn hiệu quả cho đầu tư.

Bên cạnh đó, cùng với việc sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước 2015, cho phép địa phương bội chi, cách xác định mức trần, đại diện Ngân hàng thế giới cũng bày tỏ mong muốn có cơ chế mới rõ ràng cho việc sử dụng vốn vay của Trung ương và địa phương trên cơ sở minh bạch hơn, đảm bảo khả năng chi trả trong tương lai có tính bền vững hơn. Cơ chế cho vay lại mới cần đảm bảo có bộ tiêu chí phân bổ, tỷ lệ giữa cấp phát và cho vay lại minh bạch và có tính dự đoán cao cho chuẩn hóa phương pháp thẩm định năng lực và đánh giá khả năng vay nợ cấp tỉnh để đảm bảo minh bạch.

Hội thảo đã ghi nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự, các ý kiến đó được nhìn từ nhiều phía để làm rõ các yếu tố nền tảng và cơ sở lý luận thục hiện cơ c hế cho vay lại, tác động nhiều chiều của chính sách để qua đó cơ quan chức năng có cơ sở tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện về cơ chế, chính sách hướng dẫn cho các địa phương có thể tiếp cận nguồn vốn vay nước ngoài phục vụ cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, đồng thời giúp Chính phủ quản lý nợ an toàn và hiệu quả./.

Nguồn: http://www.mof.gov.vn/.